Poyra

Osmanlı aydınları Avrupa'ya gidip onların yaşayışlarını gördü, kadınların başı açık, çok sesli müzik var, opera dinleniyor, latin harfleriyle yazıyorlar, kıyafetleri bizden farklı. Bizimkiler de bu alanlarda reform yaparsak çağdaşlaşırız diye düşündüler. Ama toplum köylüyken bunu yaptılar. Toplumun köylü yapısını dönüştürmediler. Sanayileşmeyi, şehirleşmeyi başlatmadılar. Anlatabildim mi? Bunları devlet yapacak.

Hayır, liberal değilim.

Kemalist kesim bu ülkenin entelijansiyası yargısı, ordusu vs. Bunlar kültürel alanda hangi eserlerin desteklenip desteklenmeyeceğine Kültür Bakanlığı aracılığıyla karar veriyorlar. Din alanında da diyanet aracılığıyla tekel kuruyorlar. Etnik kültürlerin kendisini ifadesini baskılıyorlar.

Avrupa'daki reform ve rönesans hareketleri merkezi bir hükümetin Avrupa halklarına üstten dayattığı şeyler değil. Çin, Rusya vb. yerlerde yürütülen ile yakından uzaktan alakası yok. Toplumun içinden toplumsal dinamikler tarafından belirlenmiş şeyler. Değişim kendi kendisine olmuştur. Buna karşın örnek verdiğin Fransız devrimi sırasında Jakobenlerin giriştği kültürel devrim duvara tosladı.

Bunu anlatmak istiyorum. Osmanlı modernleşmecileri Osmanlı'nın geri kalmasının nedenlerini kültürde aradılar.Kültürü değiştirirsek, atılım yaparız diye düşündüler. Bu yüzden kültürel alanda yapılan reformlara ekonomik-sosyal alandaki reformlara göre ağırlık verdiler. Eski kültürü de baskıladılar. Eski kültürün yerine İslam öncesi Türk kültüründen öğeler ve simgeler koymak istediler. Bu da reddedildi. Bugün de Kemalist kesim aynı yanılgı içinde. İnsanları kendi kültürel alanlarında özgür bırakıp, sosyal-ekonomik-siyasi reformlara girişmek lazım. Kültürel değişim zaten kendi kendine gelecek.

Sizin anlamadığınız şey bir ülkenin kültürünü üstten aşağı planlayarak, tek elden emirle değiştirmenin işlemeyeceği. İnsan kültürleri son derece özgün canlı şeylerdir, planlayarak kültür zerk edilmiyor. Kendi mecrasında ilerliyor evriliyor. Diğer türlü müdahaleler yapay oluyor. Kültür devrimi yapmaya çalışan Rusya, Çin vs türü ülkeler bile bunda başarılı olamadı. Baskı kalkınca eski kültür geri geldi.

Ulkeyi araplasmaktan kurtarmak nasil bir mantiktir, ilericiliktir? Araplar da insan ve milletler halklar arasinda tarih boyunca her zaman kultur alisverisi olmustur. Bizzatihi bu kulturel melezlesme ve alisveris insan uygarligini ilerleten yeni tekniklerin edebi akimlarin felsefelerin cografyadan cografyaya tasinmasini saglamistir. Birakin kardesim halkin kulturuyle oynamayi.Halkin kulturuyle oynamaya calismak bilimsellik degil bildigin gericilik ve zorbaliktir. Bunu buyuk bir fikirmis gibi sunanlardan bikkinlik geldi.