Yapilandirma-Ne Oldugu ve Cesitleri

[evrensel-insan]

Daha onceki aciklamalarimizda, yapilandirmaciligin; hem yapilanmis yapi ve isleyisini (x ve y yani evrensel kullanim isaretlerinin sekilsel/cizimsel/yanal/dissal yapisi) hem de bu yapinin yapilandirilmisligini (serbest dusunce ve qua felsefesi ile) ortaya koymustuk.

 

Birincisi be yapi, isleyisi ve her turlu yapilandirmacilik; insanoglunun kendisi de dahil; onun eliyle, adina, icin ve ait olarak bir monolog ve epistemolojik olarak ta rakipsiz ve alternatifsizdir.

 

Bunu soyle algilamak gerekir. Insanoglu disinda kalan baskabir turun eger bir yapilanmdirilmisligi varsa, bu ancak o tur eliyledir ve insanoglunun henuz boyle bir tur ile bir dialogu ortak yapilandirmaciligi mevcut degildir.

 

Bu temelde yapilandirmacilik, yapi ve isleyis paralelinde; kendi de dahil insanogluna gozlem veren her turlu fenomenal tabanin yansisina ve gozlemine insanoglu eliyle, bir deger, veri ve tabu kisaca bir data verilmesidir.

 

Buradaki sorun, bu verilen datanin; sanki uzerine verilen fenomene aitmis gibi algilanmasidir. Yani insanoglu kendi her turlyu ozelligini fenomene verirken, sanki bu ozelliklerin fenomene ait oldugunu varsayar. Ilk sorun buradadir.

 

Basta bu sorun, yuzyillardir metafizigin varliksal temelindeki her turlu taban ve tartismasinin ve hangi taban ve temelin ideolojik, inancsal dogrulamas temelinde indirgendigi ve determinizmi tartismasidir.

 

Simdi bu bilimsel olmayan tartismayi bir tarafa birakip, insanoglu yapilandirmaciliginin ne oldugunu ortaya koyalim.

 

Insanoglu yapilandirmaciligi, kendi de dahil kendine gozlem ve yansi veren fenomenal tabana kendinden ve kendi vucut ve beyninin algisi, kavrami, bilgisi ile eklemeler yapmasi ve bu her turlu eklemeyi uzerine verdigi fenomen ile kesistirmesi ve sanki o fenomenin bir parcasi olarak algilamasidir.

 

Buradaki yapilandirma ana olarak iki turludur. Birincisi fenomenal yapilandirma, ikincisi numenal yapilandirma.

 

Fenomenal yapilandirma: Insanoglu kerndisine gozlem ve yansi veren fenomene yonelik direk fiziksel ve gorunumu olan bir ekleme yapar ise bu fenomernal yapilandirmadir. Buradaki yapilandirma, fenomene eklenen, her turlu isimsel, tanimsal, tarifsel, dilsel, fiziksel yapilandirmadir. Buna olgusal yapilandirma da diyebiliriz.

 

Burada iki sorun ve fark vardir, sorun olan bu yapilandirmaciligin basta dilsel olaninin sabit, sahipli, degismez ve kesinlik icermesidir. Zaten insanoglu bu sayede yapilandirdigi fenomenal tabani fenomen olarak bir birinden farklilastirabilir.

 

Buradaki fark ise; ya insanogluna gozlem ve yansi veren bir fenomenin yapilandirilmasi, ya da insanoglu aklinin yarattigi bir adin, fenomen haline getirilmesidir. Mesela madde bir fenomenal yapilandirma iken, bir masa aklin maddeyi isleyip yeni bir fenomenal yapiyi ortaya koymasidir.

 

Buradaki bir fark ta, bu aklin yarattiginin yapilandirma adina, bir duzensel ve sistemsel isleyis haline getirme cabasidir. Tum politik izmler ve etik bunlarin basinda gelir. Cunku burada aklin yarattigini kurumsallastirma, insa etme ve kurumlastirmasi mevcuttur.

 

Burada uc farkli fenomenal yapilandirmaya, ornekler verelim. Madde, masa ve dini, etik ya da politik her turlu yapilandirma.

 

Burada onemli bir algi vartdir. Bu da insanoglunun bu farki yaratan kendi numenal yetisinin yaptigi yapilandirmadir.

 

Burada once numenal yeti ile numenal yeti deger farkini ortaya koymak gerekir. Mesela akil bir numenal yeti iken, akil ile yapilan yapilandirma, bir numenal yeti degeridir. Mesela masa ya da demokrasi. Adalet ya da sevgi.

Seref ya da ozveri v.s.

 

Kisaca insanoglunun fenomenal yapilandirdiginin mutlaka ya olgusal ya da algisal bir fenomenal tabani olmasi gerekir. Olgusal olan genelde bilimsel olurken, algisal olan inancsal ideolojik ve algilayanca dogrulanmis olandir.

 

Buradan acik bir sekildse, hic bir yapilandirilanin olgusal ya da algisal olarak bir tabana dayanmadigini soyleyemeyiz. Yalniz bu taban ya gozlemsel ya da algisal bir tabandir. Gozlemsel ise, olgusal; algisal ise ideolojik,inancsal dogrulanmali, degisken, goreceli ve her algi tabanina gore de farklilasan konumundadir.

 

Buradan onemli bir kavrama ortaya cikmaktadir. Yapilandirma ister bir fenomen ister bir numenal deger olsun; birincisi mutlaka insanoglu numenal yetisini gerektirir, ikincisi de mutlaka bir tabana isaret eder.

 

Bu taban ya direk fenomenin kendisidir, ya da dogrulayan bir numenal yeti degeridir. Yani varliksal, inancsal, ideolojik bir dogrulama tabani.

 

Genelde taban bir dogrulama tabani (ideoloji, inanc, etik v.s.) ise,bunun hem olgusal hem de ortak bir algisi yoktur ve bilimsel de degildir. Deger numenal yeti degeridir ve sadece dogrulayan tabana ya da beyne gore fenomenal bir gorunum algisi verir.

 

Ozetlersek; Yapilandirma bir yapi ve isleyisin ya olgulasmasi ya da fenomenlesmesidir.

 

Yapilandiran ve yapi ve isleyisi ortaya koyan, insanogludur. Bu yapilandirma yapilanan uzerine verilen ektir.

 

Insanoglu kendi dahil her yansiyan ve gozlem vereni kendi vucudu, beyni ve nuimenal yetisinin degerleri ile yapilandirir.

 

Bu yapilandirma olgusal da algisal da olsa, ya bilimsel ya da dogrulama olarak bir tabana temele dayanir ve ya bir fenomene yonerliktir, ya da fenomenlesmeye yoneliktir. Ya fenomendir, ya da fenomenlestirilmis olandir.

 

Olgusal yapilandirma, gecerlilik ve yanlislanabilirlik olarak degisken, yenilenen gelisen v.s. olurken; algisal yapilandirma, dogrulama tabanli olarak sabit, sahipli, kesin, mutlak ve degismez temelde tartismalidir. Ustelik bu tartisma ustuinluk temelinde gucu, otoriteyi ve iktidari gerektirir. Ayrica bu temeldse, baskici, zorlayici, mudaheleci, yonlendirimli ve yaptirimli olarak insanlik disini icerir.

 

Kisaca dogrulama temelli algisal yapilandirma, dogal ve fenomenal zihniyetin yapilandirmasidir.

 

Gozlemsel temelli olgusal yapilandirma ise bilimsel, bilissel yapilandirmadir.

 

Burada dogrulama temelli algisal yapilandirmanin, bilimselligi ise bilissellik temelindeki dogrulama temelli algidan hem serbest dusunce hem de qua felsefesi ile arinarak ve kurtularak ortaya konan, insanoglu yapilandirilmisligina dayanan ve numenal insanliga gore olan gozlemdir.

 

Konu algilama adina, bilisselligi yuksek bir konudur. O yuzden eger yanit gelirse, daha bir bilissel kilinabilir.