Insanoglu ve Birinin Nesnelligi/Oznelligi Uzerine

[evrensel-insan]

Kendisi Nedir ve Kendisince Kendisi Nasil Gozlemlenir/Algilanir?

Konuya girmeden once, N. Hoca'nin bilinen bir fikrasini anlatmak istiyorum.

 

Nasrettin Hoca bir gun esseklerini saymaya karar vermis. Kendi esseginin uzerine binerek, baslamis essekleri saymaya. Saymis tam dokuz essek cikmis. Sonra da "benim 10 tane essegim olacakti", diye kendi kendine soylenmis ve bu arada essekten inmis oldugu vaziyette, esseklerini tekrar saymis ve 10 tane cinca da, "derin bir nefes" almis.

 

Simdi yukaridaki fikrada, bakildiginda, N. Hoca'nin neden ilk basta, 9 ve daha sonra 10 essek saydigi anlasilmayabilir. Aslinda durum cok basittir. N. Hoca, ilk saydiginda KENDI ESSEGINI, UZERINDE OLDUGU ICIN saymamistir. Ikinci saydiginda da, KENDI ESSEGINI, UZERINDE OLMADIGI ICIN, sayabilmistir.

 

Yani ikinci sayimda, esseklerin toplamina DISARIDAN BAKABILMISTIR.

 

Ilkinde ise, essegin birinin ustunde oldugundan, esseklere DISARIDAN DEGIL; ICERIDEN BAKMISTIR.

 

Simdi Ali ve veli adinda iki kisiyi ele alalim.

 

Ali, Veliye goruntu verir ve Velinin goruntusunu alir.

 

Ayni sey, Veli icinde gecerlidir. Yani Aliye goruntu verir ve Ali'nin goruntusunu alir.

 

Peki Ali ve/veya Veli acisindan bu goruntu verip/alma da; KENDILERI KENDILERI ICIN devrede midir?, yoksa, yukaridaki fikra gibi, bu goruntu alis verisinin icinde mi yer almaktadirlar?

 

Ali, veliye goruntu verir ve Velinin goruntusunu alirken, KENDINE GORUNTU VERMEKTE VE KENDI GORUNTUSUNU ALMAKTA MIDIR?

 

Ya da ayni soru, Veli icinde gecerlidir?

 

Iste insanoglunun aklinin inandigi dogru siniri, maalesef buna musade etmez. Yani, dusunce olarak Ali ve Veli, KENDILERINE KENDILERININ VERDIKLERI GORUNTUYU VERMEMEKTE VE ALMAMAKTADIR.

 

Bunun en mantiksal cevabi neden olarak, Ali ve Velinin kendi goruntulerini kendilerinin gormemesidir, dolayisiyle, kendi goruntuleri kendilerine GOZLEM VERMEMEKTEDIR.

 

Bir kisi, kendisinine zaman gorur/gozlemler?, ancak aynaya baktiginda yani KENDI GORUNTUSUNU GORDUGUNDE VE GOZLEMLEDIGINDE. Cunku, normal algida, kisinin kendi goruntusu, gozlem olarak kendisine yansimaz. Bu gorevi ayna gorur.

 

Yalniz burada aynanin gordugu gorev, bir yerde kisinin "goruntusune ceki-duzen vermesi" adinadir. Yani FENOMENALDIR.

 

Dolayisi ile, Ali veliyi, Veli aliyi gozlemlerken, numenal tarafini KENDI ICIN DEGIL, GOZLEMLEDIGI ICIN KULLANIR. Yani, Ali Veli icin, Veli'de Ali icin, dusunce ve davranis uygular, belirtir.

 

Peki Ali, kendi icin, ya da Veli kendi icin, dusunce ve davranis uygular mi? Bu genelde, ayna temelli fenomenal bir uygulamadir. Yani, gorunusune ceki duzen verme, ya da otomatiklesmis kendi organlarini kendi icin kullanim adinadir. Yemek yeme, su icme, ihtiyac giderme, yikanma, tabi bu arada, kisinin kendi iradesi disinda kalan harekete deginmedim, yani kalp atisi, kan dolasimi, nabz atisi v.s.

 

Simdi bu temelde bakalim. Ali veye Velinin, KENDILERINE GOZLEM VERDIGI VE ALDIGI ALGISI ni saglayacak olan nedir?

 

Yani Ali'nin "Ben veli'yi gozlemledigim ve ona gozlem verdigim kadar, kendimi de gozlemleyebilir ve kendime de gozlem verebilirim"

 

Iste Ali, ya da Veli; ancak yukaridaki cumleyi kurabilirse, KENDISINI, KENDISINCE KENDSISININ NE OLDUGUNU algilayabilir, sorgulayabilir, nedensellige tasiyabilir, degerlendirebilir v.s. kisaca, kendisini kendi algisiyla gorebilir ve gosterebilir.

 

Iste birey bilinc ve farkindaligi denilen sey; bireyin kendisini disaridan gozlemleyebilmesi ve bu gozlem temelinde, kendi kendi ile kendini degerlendirebilmesi, sorgulayabilmesi v.s. dir.

 

Iste bir bireyin bu bilincinin insansal yonu de ancak boyle baslar. Cunku, gozlemledigi ve kendisine gozlem veren Veli yerine, onu sorgulamasi, degerlendirmesi v.s. yerine; gozlemledigi ve kendisine gozlem veren KENDISINI sorgulamasi, degerlendirmesi ve insanlik adina, Veliye verdigi ogutleri, onerileri v.s. kendine vermesi; hem Veli'yi kendinde gormesini saglayacak, hem kendini Veli de gormesini saglayacak hem de tum degerlendirmesi, sorgulamasi ne sadece kendi adina, ne de sadece Veli adina degil; kendi ve veli birlikteligi olan insanoglu adina tursel bir bilinc ve farkindaliga yukselecektir.

 

Oyuzden unutmamak gerekirki;

 

Birincisi insanoglu da her fenomen gibi gozlem veren bir fenomendir.

 

Ikincisi, bu gozlemi alan ve degerlendiren tek bir fenomen vardir, o da insanoglu turudur.

 

Ucuncusu, insanoglu turu biri, sadece diger bire gozlem verip, diger birin gozlemini almaz; ayni zamanda, KENDI BIRININ GOZLEMINI KENDISINE VEREBILIR. KENDISINE VERDIGI GOZLEMI, YINE KENDISI ALABILIR.

 

Cunku, insanoglunun kendisi dahil; gozlem veren her turlu fenomenin gozlemini alan, in sanoglunun fenomenal yonu degil; numenal, yani zihinsel yonudur.

 

Iste insanoglu bu numenal yonunu, kendi turunun kendi disindaki birine ve her turlu fenomene yoneltirken; yonelten insanoglu turu biri olarak, bu numenal yonunu KENDI BIRINE DE YONELTMELIDIR.

 

Iste ancak o zaman, disaridan bakis acisi ve notr algi ile, sadece goruntu vereni degil; kendisine goruntu vermeyen kendisini de gozleme kendi adina tasiyabilir.

 

Bu da bize otomatikman, fenomenal goruntunun, goruntu vermeyen numenal bir yeti ile algilanabildigini gosterir. Ama, burada onemli olan bu goruntu vermeyen numenal yetinin, kendi disina degil; ayni zamanda kendine de yonlendirilebilmesidir.

 

Yani, kendi goruntu veren fenomenal yapiyi, kendi goruntu vermeyen numenal yapi ile insanoglu turu birinin, kendi biri adina gozlemlemesi.

 

Insanoglu turunun biri eger, bu kendini kendi adina bir bir olarak gozlemi disaridan bakis acisi ve notr algi ile gozlemleme bilincx ve farkindaligina erdigi zaman; celiski gibi gorunen, cevapsiz kalan, netlik kazanmayan v.s. bir suru konu aciga kavusacaktir.

 

O yuzden,insanoglu turunun biri olarak, herf turlu konuyu, once kendi kendisini degerlendirerek kendi biri adina gozlemlemelidir. Yoksa, baskasinin verdigi goruntuyu gozlemlemek, zaten klasik, ctetolojik, alisilagelmis ve yerlesmis dogal zihniyetin bir her turlu insandisi ve insanlikdisi KENDIDISI sinirlamasidir.

 

Cunku, kendinin bir disi, bir de kendisi vardir. Iste kendinin, disini degil de; kendisini gozlemleyebilmesi, numenal olarak insanoglundan, insanliga bir gecis kapisidir.

 

evrensel-insan

[evrensel-insan]

Fenomen/Numen Bagi, Iliski mi/Celiski midir?

Konuya aciklik getirmeden once, kullanilan kavramlarin konu ile ilgili aciklamasini yapmak gerekir.

 

Fenomen, goruntu veren bir yapiya sahiptir.

 

Numen, goruntu vermeyen (zihinsel) bir yapiya sahiptir.

 

Insanoglu disinda kalan ve insanogluna goruntu veren baska hic bir numenal yapiya sahip olan bir fenomenal yapi yoktur.

 

Ali ile masayi ele alalim.

 

Masa Aliye, fenomenal bir goruntu verir ve Ali, masayi fenomenonumenal yapisi ile algilar.

 

Ali masaya bir goruntu vermez, cunku masanin yapisi sadece fenomenal bir yapidir ve masanin numenal bir yapisi yoktur.

 

Simdi, masa yerine Veli'yi ele alalim.

 

Ali, veli'ye fenomenal bir goruntu verir, veli'yi numenal olarak algilar.

 

Ayni sey, veli icin de gecerlidir.

 

Simdi Ali ile veli arasindaki fenomenal ve numenal iliskiyi (celiski yi?) ortaya koyalim.

 

Ali, kendi numenal yapisi ile, velinin fenomenal yapisini gozlemler.

Veli de, kendi numenal yapisi ile Ali'nin fenomenal yapisini gozlemler.

 

Ylniz buradaonemli bir ayrinti mevcuttur. Bu ayrinti da, Ali ile Veli'nin numenal yapilarinin AYNI DEGIL; FARKLI OLUSUDUR.

 

Ali aslinda, kendi gozlem vermeyen, numenal yapisi ile, Veli'nin fenomenal yapisini gozlemlerken, Veli'nin fenomenal yapisini mi, yoksa numenal yapisini mi degerlendirmektedir?

 

Eger numenal yapisini degerlendiriyorsa, goruntu vermeyen bu yapiyi degerlendirmesi nasil mumkun olabilir?

 

Eger fenomenal yapisini degerlendiriyorsa, bu degerlendirme Veli'nin numenal yapisi (dile getirdikleri, davranislari) degil midir?

 

Peki aslinda ortada nasil bir iliski (celiski?) vardir.

 

Burada gozden kacan durum sudur. Ali, kendi gozlem vermeyen numenal yapisi ile, Veli'yi degerlendirirken, bu degerlendirmeyi veli'nin numenal yapisi uzerine yapmakta, ama; veli'nin fenomenal yapisina iletmektedir.

 

Yani Ali, hem kendisinin, hem de veli'nin goruntu vermeyen numenal yapilardan hareket etmekte, ama; bunu goruntu veren fenomene yoneltmektedir.

 

Yani Ali, goruntu vermeyen numenal yapisini, goruntu veren fenomenal yapisi ile birlikte, Veli'den aldigi goruntu vermeyen numenal yapiyi, velinin goruntu veren fenomenal yapisina yonlendirmektedir.

 

Iste aslinda, goruntu vermeyen, numenal yapilar iletisim icindeyken, goruntu veren fenomenal yapilar iliskiyi almaktadir.

 

Ustelik bu fenomenal iliski gibi gorunen, numenal iliski de, ne Ali kendi gozlem vermeyen numenal yapisini, ne de Veli'den aldigi numenal yapinin fenomele yonelik goruntusu ortada yoktur.

 

Ayni sorun ve isleyis, Veli icin de gecerlidir.

 

Yani her ikisi de, aslinda goruntu vermeyen numenal yapilarin iliskide oldugunu ALGILAYAMAMAKTA, sadece goruntu veren fenomenal yapilari algilayabilmektedirler.

 

Cunku, her ikiside fenomenonumenal yapiyi, gozlem verirken, fenomenal yapiya ve gozlem alirken de fenomenal yapiya INDIRGEDIKLERININ FARKINDA DEGILDIRLER.

 

Cunku goruntu vermeyen numenal yapi, goruntu veren fenomenal yapi ile ozdeslestirilmis ve tek kilinmistir.

 

Bu hem Ali'nin, hem Veli'nin kendileri acisindan, hem de birbirileri ile olan iliski acisindan boyledir, ama farkinda olunmamaktadir.

 

Iste o yuzden Ali'nin fenomenonumenal ve numenal goruntu vermeyen numeni yerine goruntu veren fenomenal muhatabi, Veli'nin goruntu vermeyen numenalligina yonelmis olsa bile, onun fenomenal goruntu veren kismidir.

 

Iste, fenomen ile numen arasindaki bu kendinden icicelik iliskisi algilanmazsa ve de goruntu vermeyen numenal yapi muhatap oldugu halde, gale alinmazsa; ortada sadece fenomenal bir goruntu kalir.

 

Iste goruntu vermeyen ve fenomenal yapi ile ic ice ayrilmaz bir butun olan numenal yapi, gale alinmadigi gibi, ayri bir katagoriymis gibi, fenomenal yapinin karsisina konur.

 

Kisaca goruntu veren, fenomenal yapi olsa bile, alinan goruntu numenaldir. Numenal goruntu vermedigi icin de, alinan goruntu fenomenal olarak indirgenmistir.

 

Soyle ozetlersek; insanoglu turu birlerinin birbirleri ile olan iletisimlerinde, fenomenal yapi, numenal bir algi, fenomenal bir goruntu verir.

 

Oyuzden, GORUNTU FENOMENAL, ALGI NUMENALDIR.

 

Goruntu ve algi, birbirinden ayrilmaz bir butun oldugundan da, ortada yalnizca, ne fenomenal bir goruntu, ne de numenal bir algi vardir.

 

Ortada olan FENOMENONUMENAL BIRLIKTELIKTIR.

 

Yani oz ve gorunus, icicedir. gorunusu veren goruntu, gorunusu alan ozdur.

 

Diger bir deyimle, gorunusu veren, fenomen; gorunusu alan numendir.

 

Ustelik burada, numen de fenomende insanoglu birlerinin iletisimi acisindan ikilidir. Yani insanoglu turu birinin ikiligi (fenomenonumenal yapi ve isleyisi)dir.

 

Iste bu ikili birlik, birer birler olarak, iletisimdedir.

 

evrensel-insan

[evrensel-insan]

Bu iki mesaji ve dile gelenleri algilayabilmenin onemi BILIMSELLIGIN VE BILISSELLIGIN ALGILAMA BILINCIDIR.

 

Yani bilimsel olan, FENOMEN DEGIL; ONUN GOZLEMININ ALGISININ KAVRAMSAL BILGISIDIR.

 

BILIMSELLIK VARLIGI VE NE OLDUGUNU TARTISMAZ, SADECE GOZLEMLER.

 

Boylece kisinin bilinc ve onun bilisselligi duzeyi, hem metafizigin fizik otesi, ontolojik ve teolojik tartismasinin sonudur.

 

Hem de gozlem veren bir fenomen ile ilgili turetilen her turlu soyut bilginin sadece bir insanoglu turetimi oldugu algilanir.

 

Boylece bilissel olarak SOYUT VARLIK TARTISMASI DA SONA ERER. CUNKU SOYUT VARLIKLAR GOZLEM VERMEZLER VE FENOMEN DEGILDIRLER.

 

Bunun bir onemi de bilisselligin VARLIKTAN BILGIYE YONELMESI VE VARLIGI SADECE GOZLEM VEREN BIR FENOMENAL TABAN OLARAK ALGILAMASI dir.

 

Iste bu farkindalik algisi ve bilisselligi evrensel-insan zihniyeti temelinin insanoglu yapilandirilmisliginin temel taban yapi ve isleyisinin de algilanmasina ve her turlu TESLIMIYETIN EGOSAL TEMELINE INILMESINE YARDIMCIDIR.