Uzayda Konum

[Yalçın BAHADIR]

Merhabalar...

Epeydir kafamı kurcalayan bir konu daha var. Bazılarınıza komik veya saçma gelebilir. Güneş sitemindeki tüm cisimler güneşin etrafında aynı düzlemde dönerler. Yani tüm cisimlerin merkezi güneşin merkezi ile aynı çizgi üzerindedir. 

 

Peki bu durum galakside de aynı mıdır? Ya da Galaksi kümeleri boyutunda? 

 

[Deadanddark]

2 saat önce, Yalçın BAHADIR yazdı:

Merhabalar...

Epeydir kafamı kurcalayan bir konu daha var. Bazılarınıza komik veya saçma gelebilir. Güneş sitemindeki tüm cisimler güneşin etrafında aynı düzlemde dönerler. Yani tüm cisimlerin merkezi güneşin merkezi ile aynı çizgi üzerindedir. 

 

Peki bu durum galakside de aynı mıdır? Ya da Galaksi kümeleri boyutunda? 

 

Galaksi formları var farklı farklı, küresel, spiral, ...

Bu form galaksinin büyüklüğüne, komşu galaksi etkilerine, birleşme durumlarına göre değişir yeniden şekillenir. En yaygın olanı disk şeklinde ve spiral olanlardır.

Aslında tam olarak ne sorduğunu anlamadım açarsan sorunu biraz hakkında konuşuruz.

[Yalçın BAHADIR]

1 saat önce, Deadanddark yazdı:

Galaksi formları var farklı farklı, küresel, spiral, ...

Bu form galaksinin büyüklüğüne, komşu galaksi etkilerine, birleşme durumlarına göre değişir yeniden şekillenir. En yaygın olanı disk şeklinde ve spiral olanlardır.

Aslında tam olarak ne sorduğunu anlamadım açarsan sorunu biraz hakkında konuşuruz.

İki boyuta indirgeyeyim o halde; 

 

İki boyutlu koordinat sisteminin (0;0) noktasına güneşin merkezini koyarsanız diğer gezegenleri ve hatta tüm cisimlerin merkezleri  X ekseni üzerindedir. Yani tüm cisimlerin merkezinin Y koordinatı 0 (sıfır) dır. Bunun da sebebi kütle çekim kuvveti. 

Aynı prensibi galaksiye uyguladığımızda; galaksideki tüm cisimler galaksinin merkezindeki kara deliğin merkezi ile aynı düzlemdedir. Bunu bir adım daha geri alırsak; galaksi kümeleri neyin etrafında dönüyorlarsa aynı şeyi galaksi kümeleri için de geçerli. En geriye gittiğimizde tüm evren tek bir şeyin etrafında dönüyor ve evrendeki her şey tek bir düzlemdedir. 

 

mi?

 

 

[Deadanddark]

54 dakika önce, Yalçın BAHADIR yazdı:

İki boyuta indirgeyeyim o halde; 

 

İki boyutlu koordinat sisteminin (0;0) noktasına güneşin merkezini koyarsanız diğer gezegenleri ve hatta tüm cisimlerin merkezleri  X ekseni üzerindedir. Yani tüm cisimlerin merkezinin Y koordinatı 0 (sıfır) dır. Bunun da sebebi kütle çekim kuvveti. 

Aynı prensibi galaksiye uyguladığımızda; galaksideki tüm cisimler galaksinin merkezindeki kara deliğin merkezi ile aynı düzlemdedir. Bunu bir adım daha geri alırsak; galaksi kümeleri neyin etrafında dönüyorlarsa aynı şeyi galaksi kümeleri için de geçerli. En geriye gittiğimizde tüm evren tek bir şeyin etrafında dönüyor ve evrendeki her şey tek bir düzlemdedir. 

 

mi?

 

 

Evrende herşeyin tek bir şey etrafında döndüğü gözlemlenmemiştir. Galaksi kümeleşmeleri var yalnız öyle her kümedeki galaksiler tek bir galaksinin etrafında dönüyor diyemiyorlar çünkü hem bunun gözlemi yok hem de kümenin iki farklı ucunda icerdekilerden daha büyük galaksiler olabilir. Gelişi güzel bir haraket bir ilerleyiş var fakat bu dönme, yani güneş ve gezegenleri gibi bir haraket değil. Zaten kümeler farklı farklı yönlere doğru birbirinden uzaklaştığı için evrende herşey tek birşeyin etrafında dönüyor diyemiyoruz.

Evrenin içinde herşeyin tek bir nokta etrafında dönmediğini kozmik arka alan radyasyonundanda anlayabiliyor bilim dünyası. Evrende herşey dönseydi kozmik arka alan ışıması da gözlem ekranına çizgiler çizerdi. 

Ne demek istiyorsun dersen eline bir kalem al kağıda tut ve kağıdı çek, kalem sabit kalsın. Umarım demek istediğim anlaşılmıştır.

[Yalçın BAHADIR]

7 saat önce, Deadanddark yazdı:

Evrende herşeyin tek bir şey etrafında döndüğü gözlemlenmemiştir. Galaksi kümeleşmeleri var yalnız öyle her kümedeki galaksiler tek bir galaksinin etrafında dönüyor diyemiyorlar çünkü hem bunun gözlemi yok hem de kümenin iki farklı ucunda icerdekilerden daha büyük galaksiler olabilir. Gelişi güzel bir haraket bir ilerleyiş var fakat bu dönme, yani güneş ve gezegenleri gibi bir haraket değil. Zaten kümeler farklı farklı yönlere doğru birbirinden uzaklaştığı için evrende herşey tek birşeyin etrafında dönüyor diyemiyoruz.

Evrenin içinde herşeyin tek bir nokta etrafında dönmediğini kozmik arka alan radyasyonundanda anlayabiliyor bilim dünyası. Evrende herşey dönseydi kozmik arka alan ışıması da gözlem ekranına çizgiler çizerdi. 

Ne demek istiyorsun dersen eline bir kalem al kağıda tut ve kağıdı çek, kalem sabit kalsın. Umarım demek istediğim anlaşılmıştır.

Doğru olabilir. O halde galaksi çarpışmaları tamamen tesadüf? Yani çarpışmaları değil de aynı düzlem üzerinde olmaları. Andromeda ile Samanyolu galaksileri tesadüfen aynı düzlemdeleri ki çarpışacaklar birkaç milyar yıl içerisinde. 

[Deadanddark]

5 saat önce, Yalçın BAHADIR yazdı:

Doğru olabilir. O halde galaksi çarpışmaları tamamen tesadüf? Yani çarpışmaları değil de aynı düzlem üzerinde olmaları. Andromeda ile Samanyolu galaksileri tesadüfen aynı düzlemdeleri ki çarpışacaklar birkaç milyar yıl içerisinde. 

Samanyolu Galaksisi andromedanin uydusu değil. İkisinde oldukca büyük galaksiler.

Başak kumesindeki yoğunluk ve buna bağlı kütle çekim bu iki galaksiye etki ediyor ve üzerlerine çekiyor. İzledikleri rota , birbirlerine olan mesafeleri falan karşılaşmayı kaçınılmaz kılıyor. 

Bu tip karşılaşmalar hep olur. Aynı anda 3-5 galaksinin yolu kesişebilir. Zaten bu şekilde büyür galaksi ve bir deve dönüşür.

[Yalçın BAHADIR]

6 saat önce, Deadanddark yazdı:

Samanyolu Galaksisi andromedanin uydusu değil. İkisinde oldukca büyük galaksiler.

Başak kumesindeki yoğunluk ve buna bağlı kütle çekim bu iki galaksiye etki ediyor ve üzerlerine çekiyor. İzledikleri rota , birbirlerine olan mesafeleri falan karşılaşmayı kaçınılmaz kılıyor. 

Bu tip karşılaşmalar hep olur. Aynı anda 3-5 galaksinin yolu kesişebilir. Zaten bu şekilde büyür galaksi ve bir deve dönüşür.

Aynı düzlemdelerse kesişir... Biri Z ekseninde A noktasında diğeri B noktasında ise yolları kesişmez. Demek ki her iki galaksi de ya tesadüfen ya da onları çeken bir şeyim etkisi nedeni ile aynı düzlemdeler. Yoksa biri diğerinin üzerinden veya altından geçerdi. Neyse konu bu değil. Ben tüm evredeki cisimler aynı düzlemde mi diye merak etmiştim. Aynı düzlem mevzusu Galaksi içinde geçerli anladığım kadarı ile. 

[DreiMalAli]

On 05.06.2025 at 18:51, Yalçın BAHADIR yazdı:

Merhabalar...

Epeydir kafamı kurcalayan bir konu daha var. Bazılarınıza komik veya saçma gelebilir. Güneş sitemindeki tüm cisimler güneşin etrafında aynı düzlemde dönerler. Yani tüm cisimlerin merkezi güneşin merkezi ile aynı çizgi üzerindedir. 

 

Peki bu durum galakside de aynı mıdır? Ya da Galaksi kümeleri boyutunda? 

 

Gezegenler Güneşin etrafında aynı düzlemde dönmezler. Gezegenlerin yörünge düzlemleri arasında bir kaç derecelik bir açı vardır.

Galaksilerin "düzlemleri" de benzerdir. Mesela Güneş sistemi Samanyolu etrafında dönerken "Samanyolu düzlemine" dik "yukarıya-aşağıya" doğru da hareket eder. Bu salınım, hem  "yukarıya" hem de "aşağıya" doğru bir kaç on ışık yılı uzunluğundadır.

Sevgiler

[Yalçın BAHADIR]

On 20.06.2025 at 16:25, DreiMalAli yazdı:

Gezegenler Güneşin etrafında aynı düzlemde dönmezler. Gezegenlerin yörünge düzlemleri arasında bir kaç derecelik bir açı vardır.

Galaksilerin "düzlemleri" de benzerdir. Mesela Güneş sistemi Samanyolu etrafında dönerken "Samanyolu düzlemine" dik "yukarıya-aşağıya" doğru da hareket eder. Bu salınım, hem  "yukarıya" hem de "aşağıya" doğru bir kaç on ışık yılı uzunluğundadır.

Sevgiler

Peki bu nasıl mümkün? 

Sonuçta güneş sistemindeki tüm cisimler güneş tarafından çekiliyor. Eğer her bir cisim güneşin merkezine göre Z ekseninde farklı noktalarda olabiliyorlar ise; güneşin uyguladığı çekim kuvvetinin Z bileşeni bu cisimleri Z ekseni boyunca aşağı-yukarı yönlü salınım yaptırması gerekir. Yani dünya hem Z ekseni etrafında dönmeli hem de X ekseni merkezeli aşağı-yukarı bir salınım hareketi yapıyor olmalı? Bu da G yerçekimi ivmesinin sabit olmaması, Z ekseninde yukarı yönlü hareket esnasında artması (atıyorum: 1,1G), aşağı yönlü hareket esnasında ise azalması (0,9G) gerekmez mi? 

[Deadanddark]

On 23.06.2025 at 10:51, Yalçın BAHADIR yazdı:

Peki bu nasıl mümkün? 

Sonuçta güneş sistemindeki tüm cisimler güneş tarafından çekiliyor. Eğer her bir cisim güneşin merkezine göre Z ekseninde farklı noktalarda olabiliyorlar ise; güneşin uyguladığı çekim kuvvetinin Z bileşeni bu cisimleri Z ekseni boyunca aşağı-yukarı yönlü salınım yaptırması gerekir. Yani dünya hem Z ekseni etrafında dönmeli hem de X ekseni merkezeli aşağı-yukarı bir salınım hareketi yapıyor olmalı? Bu da G yerçekimi ivmesinin sabit olmaması, Z ekseninde yukarı yönlü hareket esnasında artması (atıyorum: 1,1G), aşağı yönlü hareket esnasında ise azalması (0,9G) gerekmez mi? 

Bu dediğin Proto Güneş sistemi zamanlarında olmuş olabilir. Zamanla gezegenler birbirlerini tedirgin etmeyen yörüngelere yerleşir.

Ayrıca bahsettigin durum gezegenlerin uyduları için hâlâ geçerli. Uydumuz Ayın senin bahsettiğine, eğer seni yanlış anlamadıysam, benzer bir haraket yapar, dünya etrafında çizdiği yörünge sebebiyle. 

G yerçekimi zaten değişir, onunla ilgili bir görsel var internette. Kırmızı ve sarı renklere boyanmış bir tuhaf Dünya görseli. Kolayca bulabilirsin.

[DreiMalAli]

On 23.06.2025 at 10:51, Yalçın BAHADIR yazdı:

Peki bu nasıl mümkün? 

Sonuçta güneş sistemindeki tüm cisimler güneş tarafından çekiliyor. Eğer her bir cisim güneşin merkezine göre Z ekseninde farklı noktalarda olabiliyorlar ise; güneşin uyguladığı çekim kuvvetinin Z bileşeni bu cisimleri Z ekseni boyunca aşağı-yukarı yönlü salınım yaptırması gerekir. Yani dünya hem Z ekseni etrafında dönmeli hem de X ekseni merkezeli aşağı-yukarı bir salınım hareketi yapıyor olmalı? Bu da G yerçekimi ivmesinin sabit olmaması, Z ekseninde yukarı yönlü hareket esnasında artması (atıyorum: 1,1G), aşağı yönlü hareket esnasında ise azalması (0,9G) gerekmez mi? 

Alıntı

Peki bu nasıl mümkün? 

Güneş, cisimleri sadece ekvatoru tarafından çeker diye bir kural yoktur. Güneşin ( ve tabi diğer her cisimlerin de) kütleçekimi her yöne doğrudur. Şiddeti ise kütle miktarına, kütlenin dağılımına (yerel kütle yoğunluğu, şekil, uzaklık...) bağlıdır. Bir cismin yörüngesinin mesela Jüpiter'in yörüngesine dik olmasına engel olacak herhangi bir neden yoktur. 

İletinde verdiğin Z ekseni, X ekseni örneği anlaşılmıyor. Çizimli yapsaydın muhtemelen daha anlaşılır olurdu.

Not 1: "Yerçekimi" Dünyamızın kütleçekimidir. Bu terim başka gök cisimleri için kullanılmaz. Diğer cisimler için "kütleçekim" terimi kullanılır.

Not 2: Hem yerçekiminin hem de kütleçekiminin "şiddeti" ( = yerçekimi ivmesi ve/veya kütleçekim ivmesi) elbette değişiklik gösterir. Bu değişiklik cismin (Güneş, yıldız, gezegen) kütle miktarına ve kütlesinin dağılımına, dağılımın birbirine uzaklığına bağlıdır. Mesela Dünya'nın yerçekimi ivmesinin değeri (g) Ekvatorda düşük (9,78...) Kuzey Kutbunda büyüktür (9,83...). Yani sabit değildir. Kütleçekim bağlamında sabit olan şey "Kütleçekim sabitidir" ( = Evrensel Çekim Sabiti  (G = 6,67 x 10^(-11)...)).

 

Sevgiler 

[Yalçın BAHADIR]

On 3.07.2025 at 09:25, DreiMalAli yazdı:

Güneş, cisimleri sadece ekvatoru tarafından çeker diye bir kural yoktur. Güneşin ( ve tabi diğer her cisimlerin de) kütleçekimi her yöne doğrudur. Şiddeti ise kütle miktarına, kütlenin dağılımına (yerel kütle yoğunluğu, şekil, uzaklık...) bağlıdır. Bir cismin yörüngesinin mesela Jüpiter'in yörüngesine dik olmasına engel olacak herhangi bir neden yoktur. 

İletinde verdiğin Z ekseni, X ekseni örneği anlaşılmıyor. Çizimli yapsaydın muhtemelen daha anlaşılır olurdu.

Not 1: "Yerçekimi" Dünyamızın kütleçekimidir. Bu terim başka gök cisimleri için kullanılmaz. Diğer cisimler için "kütleçekim" terimi kullanılır.

Not 2: Hem yerçekiminin hem de kütleçekiminin "şiddeti" ( = yerçekimi ivmesi ve/veya kütleçekim ivmesi) elbette değişiklik gösterir. Bu değişiklik cismin (Güneş, yıldız, gezegen) kütle miktarına ve kütlesinin dağılımına, dağılımın birbirine uzaklığına bağlıdır. Mesela Dünya'nın yerçekimi ivmesinin değeri (g) Ekvatorda düşük (9,78...) Kuzey Kutbunda büyüktür (9,83...). Yani sabit değildir. Kütleçekim bağlamında sabit olan şey "Kütleçekim sabitidir" ( = Evrensel Çekim Sabiti  (G = 6,67 x 10^(-11)...)).

 

Sevgiler 

Kütle çekimin ne olduğunu biliyorum. Her yönde olduğunu da biliyorum da bunlar benim soruma cevap değil. 

Kütle çekimi iki cisim arasında her yönde olur da ben bileşke kuvvetten bahsediyorum sonuçta. Güneşin kütle merkezi cisimlerin kütle merkezine baskın geliyor ki tüm cisimler etrafında dönüyor. Bir yörüngeye oturacak hızı olmayanlar da güneşe çarpıyor. 

 

Koordinat sistemi; X ve Y eksenleri işte klasik. 

Güneşin kütle merkezi örneğin (0,0) noktasında ise etrafında dönen tüm cisimlerin kütle merkezinin X ekseni üzerinde olması ya da hem güneşin etrafında dönmeleri hem de Y ekseni doğrultusunda salınım ( t anında maksimum Y konumunda iken bir 3T anında da -Y minimum noktasında olmalı) hareketi yapıyor olmaları lazım diyorum. Güneşin uyguladığı kütle çekim kuvvetinin Y bileşeni sebebi ile. E bu hareket esnasında da Dünyanın kütle çekimi yukarı harekette artmalı, aşağı harekette azalmalı. Yani Ekvatordaki yukarı yönde iken 10 olmalı, aşağı hareket esnasında 9,5 olmalı. Dünya; ivmeli hareket edecek ya? 

Bunu daha nasıl anlatabilirim bilmiyorum. 

 

[gun]

On 05.07.2025 at 21:23, Yalçın BAHADIR yazdı:

Kütle çekimin ne olduğunu biliyorum. Her yönde olduğunu da biliyorum da bunlar benim soruma cevap değil. 

Kütle çekimi iki cisim arasında her yönde olur da ben bileşke kuvvetten bahsediyorum sonuçta. Güneşin kütle merkezi cisimlerin kütle merkezine baskın geliyor ki tüm cisimler etrafında dönüyor. Bir yörüngeye oturacak hızı olmayanlar da güneşe çarpıyor. 

 

Koordinat sistemi; X ve Y eksenleri işte klasik. 

Güneşin kütle merkezi örneğin (0,0) noktasında ise etrafında dönen tüm cisimlerin kütle merkezinin X ekseni üzerinde olması ya da hem güneşin etrafında dönmeleri hem de Y ekseni doğrultusunda salınım ( t anında maksimum Y konumunda iken bir 3T anında da -Y minimum noktasında olmalı) hareketi yapıyor olmaları lazım diyorum. Güneşin uyguladığı kütle çekim kuvvetinin Y bileşeni sebebi ile. E bu hareket esnasında da Dünyanın kütle çekimi yukarı harekette artmalı, aşağı harekette azalmalı. Yani Ekvatordaki yukarı yönde iken 10 olmalı, aşağı hareket esnasında 9,5 olmalı. Dünya; ivmeli hareket edecek ya? 

Bunu daha nasıl anlatabilirim bilmiyorum. 

 

Güneş sisteminin kütle merkezinin güneş içinde kalıp kalmadığını  bilmiyorum. Bütün gezegenlerin kütlelerini uzaklıkları girip hesap yapmak lazım.

[DreiMalAli]

On 05.07.2025 at 20:23, Yalçın BAHADIR yazdı:

Kütle çekimin ne olduğunu biliyorum. Her yönde olduğunu da biliyorum da bunlar benim soruma cevap değil. 

Kütle çekimi iki cisim arasında her yönde olur da ben bileşke kuvvetten bahsediyorum sonuçta. Güneşin kütle merkezi cisimlerin kütle merkezine baskın geliyor ki tüm cisimler etrafında dönüyor. Bir yörüngeye oturacak hızı olmayanlar da güneşe çarpıyor. 

 

Koordinat sistemi; X ve Y eksenleri işte klasik. 

Güneşin kütle merkezi örneğin (0,0) noktasında ise etrafında dönen tüm cisimlerin kütle merkezinin X ekseni üzerinde olması ya da hem güneşin etrafında dönmeleri hem de Y ekseni doğrultusunda salınım ( t anında maksimum Y konumunda iken bir 3T anında da -Y minimum noktasında olmalı) hareketi yapıyor olmaları lazım diyorum. Güneşin uyguladığı kütle çekim kuvvetinin Y bileşeni sebebi ile. E bu hareket esnasında da Dünyanın kütle çekimi yukarı harekette artmalı, aşağı harekette azalmalı. Yani Ekvatordaki yukarı yönde iken 10 olmalı, aşağı hareket esnasında 9,5 olmalı. Dünya; ivmeli hareket edecek ya? 

Bunu daha nasıl anlatabilirim bilmiyorum. 

 

Alıntı

Kütle çekimi iki cisim arasında her yönde olur da

İki cisim arasında kütle çekimi "her yönde" değildir, tek bir yöndedir: Cisimlerin kütle merkezini bağlayan doğru çizgi doğrultusundadır. 

Alıntı

Güneşin kütle merkezi cisimlerin kütle merkezine baskın geliyor ki tüm cisimler etrafında dönüyor.

Veya ilk bakışta öyle gözüküyor.
Gerçekte ise hem güneş hem de gezegen, Güneş-gezegen sisteminin ağırlık merkezininçevresinde dönerler. Güneş'in kütlesinin büyüklüğünden dolayı bu ağırlık merkezi ye Güneş'in içindedir ya da Güneş'in dışında ve fakat yakınındadır. Bu nedenle de gezegen Güneş etrafında dönüyor algısı uyandırır. 
Kaba anlatımlar için "Gezegenler Güneş etrafında dönüyor" demek yanlış sayılmaz.
 

Alıntı

Güneşin kütle merkezi örneğin (0,0) noktasında ise etrafında dönen tüm cisimlerin kütle merkezinin X ekseni üzerinde olması...

Güneş, koordinat sisteminin ister (0,0) noktasında olsun, ister başka bir noktasında... Gezegenin merkezinin X ekseni üzerindedir diye bir kural yoktur. Gezegenlerin merkezlerinin koordinatları devamle değişir. Ne de olsa hareket ediyorlar. Öyle değil mi!

Diğer anlatımlarından yine bir şey anlaşılmıyor. Belki çizimle anlatsaydın anlaşılır olurdu. Bu haliyle saçmalama derecesinde bir anlatım olmuş.

Gezegenlerin yörünge düzlemi Güneş'in dönme/ekvator düzlemi ile çakışsa da çakışmasa da, gezegenlerin hızı devamlı değişir. Ne de olsa yörüngeleri  elipstir. Güneşe yaklaştıkça hızlanırlar, Güneş'ten uzaklaştıkça yavaşlarlar.

Sevgiler

 

[DreiMalAli]

On 07.07.2025 at 21:09, gun yazdı:

Güneş sisteminin kütle merkezinin güneş içinde kalıp kalmadığını  bilmiyorum. Bütün gezegenlerin kütlelerini uzaklıkları girip hesap yapmak lazım.

...

Güneş sisteminin kütle merkezi genellikle Güneş'in içindedir. Ama en ağır iki gezegen (Jüpiter ve Neptun) Güneş'in aynı tarafında bulunduklarında Güneş sisteminin kütle merkezi Güneşin dışına çıkar.

 

Sevgiler

[DreiMalAli]

5 saat önce, DreiMalAli yazdı:

Güneş sisteminin kütle merkezi genellikle Güneş'in içindedir. Ama en ağır iki gezegen (Jüpiter ve Neptun) Güneş'in aynı tarafında bulunduklarında Güneş sisteminin kütle merkezi Güneşin dışına çıkar.

 

Sevgiler

Pardon: En ağır iki gezegen "Jüpiter ve Neptun" değil tabiki "Jüpiter ve Saturn"dur.

Sevgiler