Tanriyi/Yaraticiyi v.s. Algilama Cestleri

[evrensel-insan]

 

Tanri algisini, insanoglu 4 farkli nitelikte degerlendirir.

Varliksal, Inancsal, Kavramsal ve bilgisel

Tanrinin varligini, varliksal olarak degerlendirmek; metafizigin, teolojik degerlendirmesidir.

Burada varliksal nitelikteki ifade sekli ucludur. Genelde temeli de ontolojik tabanlardan birine dayanir (madde/nesnel,dusunce/oznel ve yok, isimsel)

Vardir, yoktur ve varligi/yoklugu bilinemez,

Tanriya inancsal yanasim ise, genelde metafizik (fizik otesi, akilci, duyumsal ve etik) temeldedir.

Burada da uclu ifade vardir.

Inanmak, inanmamak ve inancsal nitelik disinda kalmak.

Kavramsal nitelikte ise, her kavramda oldugu gibi; kavramsal var algisi soz konusudur.

Buradan da bilgisel temelde kavramsal var olan tanrinin, bugune kadar her konudaki insanoglu olarak ortaya atilmis cesitleri, anlam ve icerikleri, tarihi v.s. temelli sosyal bilgisinin, bilinirligi ya da bilinmezligi soz konusudur.

Genelde degerlendirilmeyen son nitelik tabani da; bilissel temeldedir.

Burada da tanri dan ziyade, tanrilastirma eylemi ve bu eylemin ve getirdigi tanrisal her turlu tartismanin, insanoglu uzerindeki etkisi izdusumu ve sosyo-psikolojik veri ve sonuclari degerlendirilir.

Mesela yukaridaki bakis acilarinda, eger temel bilissellik ise; varliksal veinancsal bakis acilari yer almaz. Bilissel olarak tanriya varlik ve inanc disi bakilir ve tanri sadece kavram olarak algilanir ve bilgisel temelde islenir.

Buradaki varliksal ve inancsal sifatlarin disinda kalmask demek, tanriyi varlik ve var/yok; inanc ve inanma/inanmamas olarak ifade etmemek; bu ifade ve nitelikleri bilissel olarak; anlamsiz, gereksiz, luzumsuz, degersiz v.s. bulmak demektir.

Iste tum tanri ile ilgili niteliksel ifadelerin dile getirimi ve izm cesitleri ve hatta kendi bunyesindeki farklilasimlari; bu temelde sekillenir.